İki ay içinde yaptırım gücüyle başlıyor: Ortak Danışma Kurulu

Yıllardan beri ihtiyacı hissedilen ancak çeşitli sebeplerle bir türlü hayata geçirilemeyen katılım bankalarının ortak danışma kurulu dün yayınlanan tebliğ ile yürürlüğe girdi. İki ay içinde kurulup faaliyete başlaması belirlenen kurulun, katılım bankaları arasındaki uygulamalara son vermesi bekleniyor. İşte detaylar:

• Kaç üye olacak?
  Kurul kapsamında beş üye olacak.
• Üyeler kimlerden oluşacak?
  – Üç üye İslami bilimler alanında doktora ünvanına sahip kişiler olacak
  – Bir üye Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Din İşleri Yüksek Kurulu’ndan önereceği bir isim olacak
  – Bir üye de işletme, iktisat, maliye, bankacılık, hukuk ve dengi dallarda lisans veya lisansüstü diplomaya ve katılım bankacılığı alanında en az yedi yıl yönetici deneyimine sahip olan biri olacak.
• Kararlar nasıl alınacak?
  Kararlar, en az 4 üyenin katıldığı toplantıda en az 3 üyenin olumlu görüşü ile alınabilecek ve her karar gerekçeli olarak kaleme alınacak.
• Alınan karara uymayan bankaya ne olacak?
  Alınan karara uymayan katılım bankasına idari yaptırım uygulanacağı yazılırken yaptırımın detaylarına yer verilmemiş.

İşte o yönetmelik:

DANIŞMA KURULUNUN OLUŞUMU, GÖREV, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TEBLİĞ

(TKBB Yönetim Kurulu’nun 02.04.2018 tarih ve 253 sayılı kararı ile kabul edilmiştir.)

Türkiye Katılım Bankaları Birliği’nden:

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; katılım bankacılığı faaliyetlerinin meslek ilke ve standartlarına uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak üzere Türkiye Katılım Bankaları Birliği nezdinde kurulan Danışma Kurulunun oluşumuna, çalışmasına ve görevlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (d) ve (e) bendi hükümleri ile 81 inci maddesinin üçüncü fıkrası ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği Statüsünün 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b), (c), (d), (e), (i), (m) ve (t) bendi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde yer alan;

1. a) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nu
2. b) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nu
3. c) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nu
4. d) Birlik: Türkiye Katılım Bankaları Birliği’ni
5. e) Yönetim Kurulu: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yönetim Kurulu’nu

ifade eder.

Danışma Kurulunun Oluşumu

MADDE 4 – (1) Danışma Kurulu, bu maddenin üçüncü fıkrası kapsamında Yönetim Kurulu tarafından beş yıllık süre için görevlendirilen beş üyeden oluşur. Danışma Kurulu üyelerinin görevlendirilmesinde, Kurulun uygun görüşü alınır. Görev süresi biten üyeler tekrar görevlendirilebilir.

(2) Danışma Kurulu, bu Tebliğ hükümleri kapsamında verilen görevleri düzenli şekilde yerine getirmek üzere kendi üyeleri arasından bir Başkan ve onun bulunmadığı hallerde görev yapmak üzere bir Başkan vekili seçer.

(3) Danışma Kurulu üyelerinden; üç tanesinin İslami bilimler alanında doktora derecesine sahip olması, bir tanesinin Din İşleri Yüksek Kurulu üyeleri arasından Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından önerilen aday/adaylar arasından olması ve bir tanesinin işletme, iktisat, maliye, bankacılık, hukuk ve dengi dallarda lisans veya lisansüstü diplomaya ve katılım bankacılığı alanında en az yedi yıl yönetici deneyimine sahip olması zorunludur.

(4) Danışma Kurulu faaliyetlerinin etkin bir şekilde yerine getirilebilmesini sağlamak için; araştırma faaliyetlerinde bulunmak, çalışma raporlarını hazırlamak, alınan kararların kayıt altına alınmasını, ilgili taraflara bildirilmesini ve takibini gerçekleştirmek ve Danışma Kurulunun vereceği diğer görevleri yerine getirmek üzere, Yönetim Kurulu tarafından tam veya yarı zamanlı olarak yeterli sayıda personel görevlendirilir ve Danışma Kurulunun Sekreteryası oluşturulur. Gerekli görülen hallerde danışmanlık hizmeti alınır.

(5) Danışma Kurulu üyesi ve personeli olarak atananlarda aşağıdaki şartlar aranır.

(a) Kamu haklarından mahrum bulunmamak,

(b) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş veya affa uğramış olsa bile, kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olmamak,

(c) Askerlikle ilgisi bulunmamak,

(d) Hakkında güvenlik soruşturması veya arşiv araştırması yapılmış olmak.

(6) Danışma Kurulu üyeleri ve personeli, Kurumun görev alanına giren kuruluşlarda nitelikli pay sahibi olamazlar, görev alamazlar ve bu kuruluşlara doğrudan veya dolaylı olarak hizmet veremezler.

(7) Danışma Kurulu üyelerinin ve personelinin mali ve sosyal hakları, Yönetim Kurulu tarafından her yıl için belirlenir. Danışma Kurulunun faaliyetleri için ihtiyaç duyulan giderler, Birliğin yıllık bütçesinden karşılanır.

(8) Görev süreleri dolmadan Danışma Kurulu üyelerinin herhangi bir nedenle görevlerine son verilemez. Ancak, ağır hastalık veya engellilik nedeniyle iş göremeyeceği, atanması için gerekli şartları taşımadığı veya kaybettiği tespit edilen veya bir yıl içerisinde mazeretsiz olarak üç toplantıya katılmayan veya işlediği suçlardan dolayı haklarında verilen mahkûmiyet kararı kesinleşen üyelerin görevlerine Yönetim Kurulu tarafından son verilir. Bu şekilde görevine son verilen veya istifa eden üye yerine, Yönetim Kurulu tarafından bu Tebliğ hükümlerine uygun olarak bir ay içerisinde görevlendirme yapılır.

Danışma Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları

MADDE 5 – (1) Danışma Kurulu, asgari ayda bir kez olmak üzere gerekli görülen hallerde Başkanın çağrısı ile toplanır.

(2) Toplantı gündemi, yeri ve zamanı Başkan tarafından belirlenir ve toplantı tarihinden en az 3 iş günü öncesinde tüm üyelere bildirilir. En az iki üyenin teklifi ile toplantıya gündem maddesi ilave edilebilir.

(3) Toplantının gündem maddesine göre, ilgili kuruluş temsilcisi veya alanında uzman kişiler Danışma Kurulu toplantılarına katılabilir. Ancak kararlar, yalnızca üyelerin hazır bulunduğu oturumda alınır.

(4) Danışma Kurulu en az dört üyenin hazır bulunması ile toplanır ve en az üç üyenin aynı yöndeki oyuyla karar alır. Kararlar gerekçeli olarak yazılır. Kararlarda, incelenen ve tartışılan konunun özeti, kararın gerekçesi ve dayanağı ile muhalif kalan üyelerin gerekçeleri yer alır. Kararlar toplantıya katılan üyeler tarafından imzalanır. Muhalif kalan üyeler muhalefet gerekçelerini toplantı tarihinden itibaren on beş gün içerisinde bildirir.

(5) Toplantıya katıldığı halde kararları imzalamayan veya karşı oy gerekçesini süresinde bildirmeyen üyeler, toplantıya mazeretsiz olarak katılmamış sayılır.

(6) Danışma Kurulu tarafından belirlenen meslek ilke ve standartları, alınan genel nitelikli kararları ve Yönetim Kurulu tarafından yayınlanması uygun görülen diğer Danışma Kurulu kararları, Birliğin internet sitesinde yayınlanır.

(7) Danışma Kurulu, hukuki süreci devam eden veya mahkeme tarafından karara bağlanmış iş ve işlemler hakkında değerlendirmede bulunmaz.

Danışma Kurulunun Görevleri

MADDE 6 – (1) Danışma Kurulu aşağıda yer alan görevleri yerine getirir:

1. a) Katılım bankacılığı alanında uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan standartları da takip etmek suretiyle katılım bankalarının uymaları gereken meslek ilke ve standartlarını belirlemek,
2. b) Gerekli gördüğü durumlarda, katılım bankaları arasındaki uygulama farklılıklarını gidermek üzere genel nitelikli kararlar almak,
3. c) Katılım bankalarının iş ve işlemlerinin (a) bendi kapsamında belirlenen meslek ilke ve standartları ile (b) bendi kapsamında alınan genel nitelikli kararlara uygunluğuna ilişkin değerlendirme yapmak,
4. d) Başvurulması halinde, kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğini haiz meslek kuruluşlarına ve diğer kuruluşlara faizsiz finans faaliyetleri kapsamında görüş bildirmek,
5. e) Yönetim Kurulu tarafından belirlenen esaslar ve Yönetim Kurulu Başkanının onayı çerçevesinde, katılım bankacılığı meslek ilke ve standartlarının tanıtımı veya eğitimi amaçlı programlar düzenlemek, yayınlar yapmak ve bu amaçla düzenlenen programlara iştirak etmek.

(2) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamında alınan kararların ve belirlenen meslek ilke ve standartlarının uygulanmasından, uygulanmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınmasından ve Danışma Kurulu tarafından talep edilen bilgi ve belgelerin sunulmasından katılım bankaları nezdindeki yönetim kurulları sorumludur. Katılım bankaları yönetim kurulları bu sorumluluğu iç sistemler kapsamında faaliyet gösteren birimler eliyle yerine getirir.

(3) Birinci fıkranın (d) bendi kapsamındaki başvurular, yazılı olarak Birliğe yapılır. Başvuru sahiplerinin Danışma Kurulu tarafından verilen görüşlere aykırı hareket etmesi, Birlik ve Danışma Kurulu için herhangi bir yükümlülük oluşturmaz. Bu husus görüş metninde başvuru sahibine ve aykırı uygulama hallerinde Birliğin internet sitesinde kamuoyuna duyurulur. Görüş bildirme faaliyeti kapsamında ücret tahsil edilmesine ve tahsil edilecek ücretlere, Yönetim Kurulu karar verir.

(4) Meslek ilke ve standartlarının kapsamına giren hususlarda katılım bankaları ile müşterileri arasındaki uyuşmazlıklar, ilgili katılım bankası tarafından çözüme kavuşturulur. Katılım bankalarının uyuşmazlık konusunda almış oldukları kararlar hakkında Birliğe başvurulabilir. Birlik, aynı nevideki uyuşmazlıkları Danışma Kurulu kararlarına dayalı olarak çözüme kavuşturabilir veya bir arada değerlendirilmek üzere Danışma Kuruluna sunabilir. Danışma Kurulu, katılım bankalarının uyuşmazlık kapsamında almış olduğu kararların aynen uygulanmasına, değiştirilmesine veya iptal edilmesine karar verebilir.

(5) Danışma Kurulu, bu Tebliğ kapsamında icra ettiği tüm faaliyetleri yıllık faaliyet raporunda açıklar ve Yönetim Kuruluna sunar. Yönetim Kurulu bu raporu, her yıl Şubat ayı sonuna kadar Kuruma gönderir ve Birliğin internet sitesinde yayınlar. Bu madde hükümleri kapsamında hazırlanan yıllık faaliyet raporunun içeriğine ve hazırlanmasına ilişkin esaslar Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.

(6) Danışma Kurulu, bu Tebliğ kapsamında kendisine verilen görevleri kendi sorumluluğu altında tarafsız ve bağımsız olarak yerine getirir.

(7) Birlik faaliyetleri kapsamında Danışma Kuruluna icrai veya idari nitelikte bir görev verilemez. İlgili yasal düzenlemeler çerçevesinde Birlik organlarına verilen görev ve yetkiler, herhangi bir kapsam veya surette Danışma Kuruluna devredilemez.

Banka ve müşteri sırrı

Madde 7 – (1) Danışma Kurulu üyeleri, personeli, Danışma Kurulu toplantılarına katılan kurum ve kuruluş temsilcileri, uzman kişiler ve Birlik personeli, sıfat ve görevleri dolayısıyla öğrendikleri banka ve müşterilerine ait sırları üçüncü şahıslara açıklayamazlar. Banka ve müşterilerine ait sırlar ile ticari sırları açıklayanlar hakkında ilgili kanun hükümleri uygulanır.

Uyumsuzlukların Tespiti ve Yaptırım

MADDE 8 – (1) Bu Tebliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında alınan kararlara ve belirlenen meslek ilke ve standartlarına aykırı hareket ettiği tespit edilen katılım bankalarına, Yönetim Kurulu tarafından Kanunun 81 inci maddesi hükümleri kapsamında idari yaptırım uygulanır.

(2) Birinci fıkra hükümleri kapsamında hakkında idari yaptırım uygulanan katılım bankaları, bildirimin yapıldığı tarihi izleyen üç işgünü içerisinde Kuruma bildirilir.

Yürürlük

MADDE 9 – (1) Bu Tebliğ, Yönetim Kurulunun onayını müteakip Kurul tarafından verilecek uygun görüşün Birliğe tebliğ edildiği tarihte yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Katılım Bankaları Birliği yürütür.

GEÇİCİ MADDE 1- Bu Tebliğ hükümlerine göre oluşturulması gereken Danışma Kurulu ve personeli, Tebliğin yürürlüğünü takip eden en geç iki ay içinde görevlerine başlar.